Thema 1
Stevig leren staan: Ontwikkeling van professionele identiteit (zelfverstaan) van leraren en schoolleiders als gevolg van veranderende rollen en taken in het basisonderwijs (bijv. door inclusiever onderwijs).
Achtergrond van dit thema
Gezien de complexe vraagstukken die het streven naar gelijke onderwijskansen en inclusiever onderwijs met zich meebrengen in combinatie met tekorten aan leraren is het geen verrassing dat het streven naar inclusief onderwijs en gelijke onderwijskansen moeizaam verloopt. Deze complexiteit komt voort uit de grote diversiteit aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, een grote diversiteit aan (pedagogische)contexten (thuis, straat, online) waarin deze kinderen opgroeien en de samenwerking met een groeiend aantal (externe) partners die nodig zijn om elk kind in deze onderwijsbehoeften te kunnen voorzien. Dit roept bij leraren vragen op over hun eigen rol en taakopvatting, bijvoorbeeld als het gaat om het eerlijk verdelen van aandacht en tijd over de leerlingen of de aanpak van differentiatie in hun groep (Van den Bergh et al., 2020; Van Vijfeijken et al., 2021, 2023), maar ook vragen over hun eigen effectiviteit als leraar en motivatie voor het beroep (Knauder & Koschmieder, 2019; Hanna en Zee, 2020). Het bespreekbaar maken van deze vragen is belangrijk om leraren en lerarenteams te ondersteunen bij het ontwikkelen van individuele en collectieve effectiviteit bij het voorzien in de onderwijsbehoefte van ieder kind (Donohoo, 2018; Gülsün ea., 2023;). Deze gedachte wordt ondersteund door eerder onderzoek dat laat zien dat er een wisselwerking bestaat tussen schoolontwikkeling en professionele identiteit van leraren en leiders (Luttenberg et al., 2013; Aderet-German et al., 2021). Professionele identiteit van leraren verwijst naar hoe leraren zichzelf zien en vragen stellen als ‘wie ben ik als leraar’ en ‘wat voor leraar wil ik zijn’ (Beijaard, 2004; 2019; 2023; Kelchtermans, 2005; 2009).
Onderzoek binnen dit thema
Binnen dit thema voert het lectoraat onderzoek uit naar passende aanpakken om de ontwikkeling van professionele identiteit van leraren (leraaridentiteit) en van schoolleiders (leiderschapsidentiteit) te ondersteunen. Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van het TIL-model (Graus et al., 2023), ontwikkelt door promovendi van het lectoraat. Ook vraagstukken rondom het bevorderen van collectieve effectiviteit van teams en teamidentiteit passen binnen dit thema.